Z okazji przypadającego święta polskich lotników, zaprezentujmy w skrócie
KALENDARIUM OBCHODÓW ŚWIĘTA LOTNICTWA w Polsce.
W okresie 20.lecia międzywojennego 1918 -1939
Dzień Lotnictwa Polskiego obchodzono 5 listopada, w rocznicę pierwszego lotu polskiego samolotu wojskowego w 1918 z załogą poruczników: Stefanem Bastyrem i Januszem de Beaurain. Pierwszy lot bojowy wykonany przez Bastyra i de Beaurain. 5 listopada stał się dla Polskiego Lotnictwa datą niezwykle symboliczną. Święto lotnictwa w tym dniu po raz ostatni było obchodzone oficjalnie w 1931 r.
Pierwsza polska załoga bojowa – por. pil. Stefan Bastyr (po lewej) i por. obs. Janusz de Beaurain. Fot. źródło: Ku czci poległych lotników, Księga pamiątkowa Warszawa 1933
Od 1932 lotnicze święto obchodzono w tym samym dniu co Święto Niepodległości, na rozkaz marszałka Józefa Piłsudskiego, który w związku z odsłonięciem Pomnika Lotnika w Warszawie w dniu 11 listopada 1932 ustanowił ten dzień Świętem Lotnictwa Polskiego. W piątek 11 listopada o godz. 13:00 Prezydent Rzeczypospolitej Ignacy Mościcki dokonał odsłonięcia pomnika. Od tej pory 11 listopada oprócz Święta Niepodległości, obchodzono również oficjalnie Święto Lotnictwa.
.jpg)
Ceremonia odsłonięcia Pomnika Lotnika w Warszawie. 11 listopada 1932 roku.Źródło: fot. via Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 1-U-7233-1.
W czasie II wojny światowej wrzesień 1939 –maj 1945
- 16 lipca – Na pamiątkę nadania sztandaru Polskich Sił Powietrznych (16 VII 1941 r.)
Wybuch II Wojny Światowej przerwał obchody Święta Lotnictwa w Polsce. Co nie oznacza,że nie obchodzono go na obczyźnie.
Po przegranej kampanii wrześniowej 1939 ewakuowani polscy lotnicy znaleźli się najpierw we Francji,a następnie w Wielkiej Brytanii.Tam 16 lipca 1941 r.na lotnisku Swinderby odbyła się uroczystość nadania sztandaru Polskich Sił Powietrznych (PSP).
Inicjatorem wykonania sztandaru był kpt. pil.Jan Hryniewicz, który doprowadził do opracowania koncepcji i sporządzenia rysunków sztandaru wykonanych przez podchorążych Kazimierza Karaszewskiego i Zbigniewa Wojdy.
Uszyty w Wilnie i przerzucony do Wielkiej Brytanii sztandar przez kolejne miesiące i lata był przekazywany pomiędzy dywizjonami PSP stając się symbolem walki i poświęcenia polskich lotników w myśl wypisanego na nim hasła:„Miłość Żąda Ofiary”.Na pamiątkę tej uroczystości ustanowiono także nową datę Święta Lotnictwa,które przez polskich lotników w Wielkiej Brytanii miało być obchodzone właśnie 16 lipca.
Sztandar POLSKICH SIŁ POWIETRZNYCH na Zachodzie
Po zakończeniu II wojny światowej
Po zakończeniu II Wojny Światowej, wydanym 22 sierpnia 1945 roku rozkazem nr 189 Naczelnego Dowódcy WP ustanowiono „Dzień Lotnictwa Polskiego” który miał być świętowany 1 września.1września był jednak datą symboliczną,i to w tym dniu,aż do roku 1950 obchodzono „Dzień Lotnictwa Polskiego”.
23 sierpnia – Rozkazem nr 28 wydanym 4 maja 1950 roku, Minister Obrony Narodowej ustanowił nową datę święta lotnictwa. Została ona wybrana w związku z obchodami wejścia do walki 1.Pułku Lotnictwa Myśliwskiego „Warszawa” na przyczółku warecko-magnuszewskim w 1944.Od tej pory obchody lotnicze miały odbywać się 23 sierpnia, aż do 1993 roku.
ustanowione w 1993 rokuna podst. decyzji Ministra Obrony Narodowej święto obchodzone jest w rocznicę zwycięstwa pil. Franciszka Żwirki i inż. pil. Stanisława Wigury na samolocie RWD-6 SP-AHN w III Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge International de Tourisme ,które odbyły się w 1932 roku w Berlinie. 28 sierpnia 1932 roku na lotnisku w Berlinie na cześć Franciszka Żwirki i Stanisława Wigury zabrzmiał Mazurek Dąbrowskiego.
Por. pil. Franciszek Żwirko i inż. pil. Stanisław Wigura przy samolocie RWD-6. Źródło: fot. via Narodowe Archiwum Cyfrowe, sygn. 1-M-1244-14.
Najważniejszym momentem zawodów był, liczący 7.363,2 kilometrów lot okrężny dookoła Europy przez 11 państw, rozpoczynający się 21 sierpnia startem z lotniska Tempelhof w Berlinie z trasą m.in. przez Warszawę, Kraków, Pragę, Brno, Wiedeń, Zagrzeb, Rzym, Paryż, Kopenhagę, Goeteborg, Hamburg do Berlina.
Źródło:” Zwycięzca turnieju” autor Henryk Żwirko, Oficyna Wydawnicza ECHO rok wydania 2002
Zawody ukończyły tylko 24 maszyny, w tym polskie załogi na miejscu 9 (Tadeusz Karpiński – Stanisław Zientek na RWD-6) i 11 (Jerzy Bajan – Gustaw Pokrzywka na PZL-19)–zatem w punktacji zespołowej Polacy również pokonali współzawodników. Przy okazji te polskie samoloty otrzymały najwyższą ocenę techniczną spośród wszystkich konstrukcji biorących udział w zawodach. To zwycięstwo było największym w tym czasie sukcesem lotnictwa polskiego na arenie międzynarodowej i dlatego w III RP dzień 28 sierpnia został przyjęty, jako Święto Lotnictwa Polskiego obchodzony nieprzerwanie po dziś dzień.
Zwycięzcy III Międzynarodowych Zawodów Lotniczych Challenge, piloci Stanisław Wigura i Franciszek Żwirko w studiu radiowym Rozgłośni Wileńskiej 8 września 1932 roku. Rozmowę prowadził b. pierwszy dyrektor programowy Witold Hulewicz. Z Wilna wrócili do Warszawy 9 września 1932 r.
Źródło: fot. Zbiory Archiwum Polskiego Radia
Franciszek Żwirko, tak mówił o wygranej w Berlinie przed mikrofonem wileńskiego radia 8 września 1932 roku o godz.18:
"…Zwycięstwo nasze dało nam przeżyć nie czcze upojenie zdobyciem pierwszej nagrody, a dumę, do której przyznać się muszę – dumę, że nam właśnie przypadł w udziale zaszczyt przodowania zespołowi lotniczemu z Polski, który to zespół mając za konkurentów tak wybitnych pilotów Europy, pilotujących samoloty równie wybitnej konstrukcji, o starej tradycji lotniczej – tak w Berlinie tak i w rajdzie – od Paryża do Krakowa, od Rzymu do Göteborga; zademonstrować światu, że w Polsce nie tylko że żywym jest umiłowanie powietrza, ale w Polska chce, musi i potrafi wydać z siebie siły zdolne rywalizować w powietrzu z obcymi…"
Opracował: Zygmunt Bąk, KKSL im. gen. pil. Ludomiła A. Rayskiego
(1).jpg)
.jpg)
